Een familieopstelling is een diepgaande, uiterst effectieve methode om te bekijken wat er zich in de dieptestructuren van jouw (familie)systeem afspeelt. Tijdens een opstelling wordt er gewerkt met het krachtenveld van jouw familiesysteem. Het legt bloot wat er zich in de onderstroom bevindt, het onzichtbare krachtveld dat jouw leven bepaalt, en geeft je inzicht in wat er voor jou op dat moment relevant is om mee te nemen in de bovenstroom, je dagelijks leven.
Voorbeeld: Je kunt in het dagelijks leven te maken hebben met een liefdevolle moeder die voelt als je beste vriendin, of bijvoorbeeld het contact met je vader (innerlijk) hebben verebroken omdat dat dat ogenschijnlijk het beste voor je is. Misschien ben je al jong mantelzorger geworden en ben je gewend om altijd maar voor anderen te zorgen, zelfs te leven. Of je gaat bijvoorbeeld geen (liefdes)relaties aan, of kunt juist niet alleen zijn, je ervaart een diepe haat voor mannen of angst voor vrouwen, waardoor je niet liefdevol lijkt te kunnen verbinden. Een familieopstelling geeft genadeloos doch liefdevol weer wat de realiteit onder deze dynamieken eigenlijk is. Het legt het onderliggende trauma bloot; dat wat er wérkelijk speelt.
Hoe een opstelling precies werkt, weten we niet precies. Er is nog geen wetenschappelijk bewijs voor het feit dát het werkt. En goed, dat was zwaartekracht ook lange tijd niet, en toch bleven we allemaal met onze voeten op de aarde geplakt. Dát het fenomeen opstellingen werkt, is voelbaar en zichtbaar en echt iets wat je zelf moet meemaken. Een zuivere opstelling wordt begeleid door een zuivere begeleider, iemand die het ambacht van systemisch werk begrijpt, belichaamt en leeft. Zodoende ben ik langdurig en gedegen opgeleid en getraind via meerdere instanties, waaronder Kolibrie Academie voor Systemisch Werk. Voor het deelnemen aan een opstelling wordt een open hart en blik aangemoedigd.
Wat is de invloed van je familiesysteem op je leven?
Vanaf het moment dat je ziel plaatsneemt in het embryo in de buik van jouw moeder, word je onderdeel van jouw biologische familiesysteem. Je bent hiermee onlosmakelijk verbonden, of je nu wil of niet. Binnen een (familie)systeem bevinden zich onzichtbare wetmatigheden, die je voor of tegen je kunt laten werken. Je kunt als mens uit een organisatie stappen, uit je dansclub, uit je vriendengroep of uit het dorp waar je geboren bent verhuizen, maar een familiesysteem ‘uitstappen’ zal nooit gaan. Ook al knip je aan de oppervlakte de banden door, door bijvoorbeeld contact met je ouders te verbreken; juist die dynamieken zorgen ervoor dat de systemische wetmatigheden en het krachtveld zullen optreden. Hoe harder je je afkomst ontkent, hoe harder het krachtveld een beroep op je zal doen om je laten kijken naar wat zich wil laten zien. Dit kan zich uiten in herhalende beperkende patronen in je leven, keer op keer herhalend.
Wat voor wonderlijke quick-fix biedt een opstelling?
Geen. Familieopstellingen zijn geen quick fixes. Het plant hooguit het zaadje voor gras om te groeien, en gras gaat niet harder groeien wanneer je eraan trekt. Helaas. Een opstelling kan een intensief proces zijn waarin zich iets laat zien dat zich ten diepste in jou en je systeem afspeelt. Je blijft altijd volledig zelf verantwoordelijk voor hoe je hiermee omgaat. Ook is het helemaal aan jou wat je hiermee doet.
Wat wél wonderlijk is aan een opstelling, is dat het vaak een situatie laat zien die compleet anders kan zijn dan wat jij er in je hoofd van had gemaakt. Ons brein is vanuit overleving gewend om zaken te bedenken, ordenen, categoriseren, te snappen en begrijpen. Dit zijn mechanismen die je helpen overleven. Vaak is dat helpend en in het geval van systemisch werk, juist niet.
Een opstelling laat vaak een realiteit zien die anders is dan jij in je koppie hebt bedacht. Het is dan ook de kunst om het ‘willen begrijpen’ naast je neer te leggen, en volledig mee te gaan in de beweging die je ervaart tijdens en na een opstelling. Een 1:1 Traject waarin we een paar maanden lang samen jouw proces doorlopen, kan je hierbij extra ondersteuning bieden.
Wat mag ik verwachten van een familieopstelling?
Eigenlijk niets. Dat klinkt niet leuk, maar ik kan je niet op een presenteerblaadje geven wat jij op je bord zult krijgen. Of je nu een 1:1 Traject bij me volgt of een losse opstellingendag bijwoont, de effecten van een opstelling zullen zich op hun eigen tempo openbaren. Uiteraard kom je niet zomaar voor een opstelling en voel je waarschijnlijk zelf al dat er iets is dat zich aandient. Het kan dat met 15 minuten de essentie al duidelijk wordt, maar het kan ook ruim een uur duren voordat die essentie zich openbaart. Hier heeft niemand invloed op, ook ik als begeleider niet. Het is een ‘vaag’ proces dat zich laat ontvouwen en zeker niet laat sturen.
En de uitwerking hiervan en hoe lang het zal duren voordat ‘het effect zichtbaar wordt’, daar is al helemaal niets over te zeggen. Het zaadje heeft zijn eigen tijd nodig om zich te ontkiemen en te ontvouwen. Bij de een vallen er kwartjes na een week, bij sommigen druppelen de inzichten en nieuwe gedragingen de maanden erna rustig binnen, en voor weer anderen kan gelden dat wat er zich heeft laten zien, te pijnlijk is om ‘ja’ tegen te zeggen waardoor verandering uit lijkt te blijven.
Stel je voor dat je in je dagelijks leven te maken hebt met je moeder als je beste vriendin, en in een opstelling krijg je te ervaren dat je moeder in de diepte werkelijk een behoeftige, onvolwassen vrouw is waar je innerlijk wat meer afstand van hebt te nemen. Wellicht kun je je voorstellen dat het dan ineens confronterend is om de volgende dag gezellig bij haar op de dagelijkse koffie te gaan. De ‘clash’ tussen de onderstroom, voelbaar voor de ziel, en de oppervlakte, de dagelijkse realiteit, kan te groot zijn om plotsklaps mee te dealen. Dit heeft tijd nodig en hier valt geen controle over uit te oefenen.
Dit vind het ego allemaal natuurlijk niet leuk; die wil het snappen, begrijpen, herkennen en direct een plekje kunnen geven. Dit is waar voor sommigen de grootste uitdaging zit; ‘ja’ zeggen tegen het proces en het haar werk laten doen, zonder te ‘moeten weten’. Het is overigens het grootste cadeau dat je jezelf kunt geven om hier oké mee te zijn en het te laten gebeuren voor je.
